S'Arta Corti at a detzidi Cenàbara a pitzus de sa càusa de sa fèmina prìngia

Su babu de sa fèmina morta cerebralmenti at nau ca is possibilidadis de salvai su fedu fun pagus e bolit ca sa filla “tengat dignidadi”

S'Arta Corti at cumintzau a intendi is arrexonus a pitzus de s'acuntèssiu de sa fèmina prìngia chi est stètia decrarada clinicamenti morta ma abarrat in sustentu de vida.

Una Arta Corti de tres jùigis at a detzidi Cenàbara si su sustentu de vida a una giòbuna fèmina prìngia depat essi studau de acòrdiu cun su disìgiu de sa famìllia.

Sa fèmina est stètia decrarada morta celebralmenti su 3 de mesi 'e Paschixedda, candu issa fiat prìngia giai de 15 xidas.

Su babu a fatu at nau ca sa famìllia est imparis a bolli ca su sustentu de vida suu depit essi studau e lassai ca sa fèmina siat “posta a pàsiu”.

“Filla mia est morta, s'ant nau ca is possibilidadis ca su fedu arrennescat a bivi funt pagus. Bollu chi apat dignidadi e siat posta in pàsiu,” at nau oi a s'Arta Corti.

Sa fèmina tenit àterus pipius chi ant nau is infermieras “funt abetendi sa mama fintzas a candu no ant a lompi is àngelus”, at nau.

Dd'iant nau in d'unu uspidali a foras de Dublinu su 29 de mes'e Onniasantus, ca filla sua fiat morta. Custu, a fatu, est stètiu cunfrimau in s'uspidali de Dublinu su 3 de mes'e Paschixedda.

Candu iat pregontau poita filla sua fiat in sustentu de vida candu dd'iant nau ca fiat morta, dd'ant nau ca su fedu teniat ancora batidura de coru e, po su chi narat sa Costitutzioni, issa depiat essi tenta in sustentu de vida.

Su babu est de acòrdiu cun s'abogau Cormac Corrigan, chi raprentat is interessus de sa fèmina, ca fiat catòlica e mama a tempu prenu, chi amada is pipius suus e iat publicau una ecografia de su fillu chi teniat a intragnas in sa pàgina Facebook cosa sua.

A sa pregonta chi issa iat mai chistionau de sa possibilidadi de s'agatai in d'una situatzioni aici, issu at nau “mai in milli annus”. At nau ca issu no scidiat cumenti dda bidiat sa filla e itai iat pòtziu fai in custa situatzioni.

Su cumpàngiu de sa fèmina at nau a sa corti ca issu est su babu de su pipiu ca no est nàsciu, e issu est de acòrdiu de frimai su sustentu de vida. Issu at nau ca, chi su sustentu de vida at a sighiri, no nci funt provas mèdicas chi su pipiu potzat abarrai biu.

Sa fèmina fiat catòlica, ma no andada a Crèsia regularmenti e issu no podit nai cumenti issa podiat biri sa situatzioni sua de imoi. S'òmini at nau ca tot'e duus fiant abetendi e iant scerau nòminis po su pipiu chi fiat arribendi.

Su Dotori Brian Marsh, unu specialista in mexina intensiva, at nau ca sa visioni de sa scièntzia mèdica est ca sa fèmina est “una persona morta” e issu est diaderus apensamentau, chi su sustentu de vida at a sighiri, ca sa situatzioni in pagu tempus no si potzat poderai prus.

Po su fedu nci ant a bolli 32 xidas po essi in saludi, ma issu no considerat sustenìbilis is cunditzionis de sa fèmina po cussu tempus. Su fedu est fintzas in cunditzionis pagu cunfromas a sa norma e at a podi tenni problemas indipendentementi de is cunditzionis de sa fèmina.

“No creu ca custu fedu potzat arrennesci a bivi,” at nau. At fintzas cunsiderau ca su tratamentu potzat essi frimau.

Sa fèmina parit diversa meda de cussu chi fiat, su bustu est meda unfrau e est arrespirendi cun su ventiladori, pighendi ormonis, nutritzionis e sustentus anti-infetzioni, at nau. At sunfriu de unas cantu de infetzionis fintzas a oi. No est possìbili a dda tenni po meda tempus in sustentu somàticu po meda arrexonis, at nau...

[Artìculu de The Irish Times]

L'Aquila, arrestaus 14 neofascistus. Pianus po "atzionis violentas contru istitutzionis"

Segundu s'inchiesta “Aquila nera” in su mirinu nci fiant acabaus magistraus e representantis de is fortzas de s'òrdini. Su grupu boliat torrai a fai su Movimentu Ordine Nuovo. Acusaus de associatzioni terrorìstica, imperanta is social network po finis propagandìsticus e si procurant arams cun is furas. Minàcias a Napolitano e Boldrini. Su leader est ex carabineri: “Est arribau su momentu de ferri, ma no sentz'e règula”.

"Est arribau su momentu de ferri, ma no sentz'e règula”. Stefano Manni teniat is ideas craras po is chi fessint is obietivus de torrai a nudda cun d'una strategia noa de sa tensioni po “isperdi su sistema” e pesai unu “òrdini nou” ispirau a su fascismu. A pitzus a sa lista de s'eversioni niedda nci fiant magistraus e polìticus. Ma fintzas Prefeturas, Cuesturas e ufìcius de Equitalia de fai sartai “cun is dipendentis a intru”. Fiat custu su pianu de su grupu clandestinu “Avanguardia ordinovista”, chi mirada a torrai a fai su Ordine Nuovo, e chi est stètiu scusciau custu mengianu de sa procura de sa Repùblica de L'Aquila. In s'operatzioni – fata in diversas regionis de s'Itàlia de su Ros de is Carabineris gràtzias fintzas a s'imperu de guardias infiltradas – funt stètias arrestadas catòrdixi personas (11 a presoni e 3 a is domiciliaris). Àteras trintunu funt indagadas.

Su leader est unu ex carabineri

S'operatzioni at interessau sa citadi de L'Aquila, Montesilvano, Chieti, Ascoli Piceno, Milano, Torino, Gorizia, Padova, Udine, La Spezia, Venezia, Napoli, Roma, Varese, Como, Modena, Palermo e Pavia. Segundu is investigadoris s'organizatzioni fiat cumandada de Stefano Manni, 48 annus, originàriu de Ascoli Piceno, chi si ocupada de su reclutamentu e de nd'agatai su dinai. E chi vantada de essi imparentau cun Gianni Nardi, terrorista neofascistu chi in is annus '70 impari a Stefano Delle Chiaie, Giancarlo Esposti e Salvatore Vivirito, unu de is prus mannus esponentis de Ordine Nuovo. Manni fintzas a 10 annus asegus fiat unu sotuficiali de s'Arma, congedau po maladia. S'arrolu de ideòlugu imbecis fiat – segundu is indàginis – de Rutilio Sermonti, 93 annus, ex apartenenti de Ordine Nuovo, e cunsiderau una de is figuras prus importantis de su panorama de is intelletualis de dereta in Itàlia. Su suu “Statuto della Repubblica dell'Italia Unita”, defatu, est una spètzia de carta costitutzionali de matrici fascista, e est stètiu secuestrau de is carabineris in domu sua.

“Atzionis violentas contru de is istitutzionis”

Su pianu de is indagaus, ant spiegau in s'atòbiu po s'imprenta su comandanti natzionali de su Ros, su generali Mario Parente, e su procuradori de L'Aquila Fausto Cardella, fiat “basau in d'unu dòpiu binàriu: de una parti atzionis distabilizantis de fai in totu su logu natzionali e de s'àteru una faina de istichidura spainada in is logus de poteri, gràtzias a regolaris eletzionis popularis cun sa presentatzioni de unu partidu nou insoru” Acanta de s'atividadi clandestina, defatu, beniat portau innantis unu progetu visìbili, a sa luxi de su soli, chi puntada a amanniai su consensu imperendi is social network e pruscatotu Facebook e sa propaganda. E pròpriu innoi is arrestaus chistionanta de atentaus, minàcias, e de armas. Is reatus cuntestaus funt associatziaoni cun acabu de terrorismu o de eversioni a s'òrdini democràticu, associatzioni cun s'acabu de intzulai sa discriminatzioni o sa violèntzia po motivus de arratza, ètnicus, natzionalis o religiosus e fintzas tentada fura. S'organizatzioni – segundu is incuirentis – progetada atzionis violentas contru obietivus istitutzionalis, circhendi de agatai armas atressu furas o a s'èsteru. Is kalashnikov, po esèmpiu, depiant essi comporaus in Slovenia. “Cantu costant is boboetus? Millis s'unu. Ndi tenint cincu”, narant Manni e Franco Grespi (issu puru arrestau) a su telèfunu. Ma si chistionat fintzas de “botti”: “Tenint sceti cussus de imperai e fuliai, unu cropu sceti, a 400 s'unu”, narat Grespi. “No andant beni, serbint cussus de acotzai e si ndi andai”, arrespundit Manni.

... [Artìculu de Il Fatto Quotidiano]

Orgòsolo, s'est bociu in su boscu su giòbunu furisteri bagamundu

S'autopsia a pitzus de su mortu, bintotenni citadinu de sa Repùblica Ceca agatau cenàbara a merì in su sartu de Orgòsolo, arresorvit su mistèriu: si nd'est bogau sa vida. Si pensa ca su giòbunu s'est bogau sa vida fadendisì unu “harakiri”: si creit ca innantis s'est fertu a brenti, a piturra e a fatu in su tzugu. S'èsitu de s'autopsia fata a mengianu trigadiu de s'anatopatòlogu Vindice Mingioni in s'uspidali Santu Fantziscu de Nùgoro fùrriat s'ipòtesi de s'omicìdiu abalorada giai de su primu momentu de is investigadoris e donat crèditu s'arrastu de s'autoferrimentu. Unu èsitu donau “de su sètiu de is trincus ca tenit su corpu de su giòbunu”.

Sa tesi de su “harakiri” torrat fintzas cun su de nci essi, acanta de su mortu, una arresòja e unu stillu inciustus de sànguni. Unu suicìdiu tra is peus mai bius, narant is incuirentis. Is guàrdias de sa Scuadra mòbili de Nùgoro ghiaus de su visu cuestori agiuntu Fabrizio Mustaro e cussus de su comissàriu de Orgòsolo, traballant sentz'e si frimai po circai informatzionis a pitzus de sa presèntzia de s'òmini in Sardigna. A pitzus de su viàgiu chi dd'at portau in Sardigna si tenint unas cantu de arratus mancai unu pagu partziu, tenendi contu de is billetus de viàgiu e passaportu agataus a intru de unu bussigheddu acanta de su mortu. In is ùrtimas diis su giòbunu est stètiu abistau acanta de Orgòsolo e a fatu in is arrugas de sa bidda, de una pariga de testimòngius. Si pensat ca su piciocu est partiu unas cantu de xidas fai de Praga e ca est lòmpiu in Cabu de Susu in Sardigna aundi est passau po Casteddu Sardu, Lungoni e Tàtari de aundi domìnigu est partiu po Nùgoro a pitzus de unu pullman de sa cumpangia de s'Arst. Martis a mengianu poi s'escursioni in Orgòsolo aundi podit essi arribau a pei de s'arruga provinciali. Si narat ca in medas in sa bidda brabaxina dd'ant biu: fiat bestiu de birdi, braba e pilus longus e scrabionaus, e unu bussoni in is palas. Bussoni ca is incuirentis circant de ariseru ma chi ancora no est stètiu agatau. Nemus perou depit essi pigau fueddu cun s'òmini po cumprendi su sensu de sa vìsita in Orgòsolo aundi at detzìdiu de si ndi bogai sa vida. Cumenti mai su giòbunu cecu at detzìdiu de artziai in logu de Montes in d'unu boscu acanta de sa crèsia de Sant'Anania pagu atesu de su logu de su martìriu de Antònia Mesina? E pruscatotu, sa sua est stètia una decisioni casuali, pigada in d'unu momentu de disisperu o unu gestu calcolau, scerendi unu logu spantosu chi fortzis podiat fai chistionai de sei? Is arrespustas po imoi no s'agatant, a su mancu fintzas a candu no s'at a fai biu calincunu chi est arrennèsciu a cumprendi is intentzionis suas in is ùrtimas diis, o fintzas a candu no ant a arribai is èsitus de sa ricerca de is parentis, ca nd'est traballendi in custas oras s'ambasciada ceca in Roma e su cònsoli onoràriu in Casteddu. Fintzas a imoi totu su chi si scidi de issu ddu contant is cosas suas e unas cantu de informatzionis donadas de pagu testimòngius de is ùrtimas diis: su passaportu contat de unu giòbunu bagamundu beniu de Praga, chi at viagiau in Olanda, Itàlia, Mèssicu, Còssiga. Is testimòngius contant de unu giòbunu hippy bestiu de birdi chi donada s'idea de unu escursionistu.

[Artìculu de Sardinia Post]

Muhammad Ali ricoverau cun sa prumoniti

Louisville, Kentucky. Su grandu púgili Muhammad Ali est stétiu ricoverau in uspidali po una genia lébia de prumoniti chi est stétia aciapada chitzi e s'at a podi arresolvi cun pagu diis de uspidali, cumenti at nau su portaboxi de Ali sàbudu noti.

Su tres bortas campioni mondiali de is pesus màssimus, chi est batallendi cun sa maladia de Parkinson, est curau de s'équipe cosa sua de dotoris e est in cunditzionis stàbilis, narat su portaboxi suu Bob Gunnell.

"Est andau in uspidali custu mengianu" at nau Gunnell in d'una intervista telefónica. "Tenit una genia lébia de prumoniti e sa prógnosi est bona."

Gunnell no at bófiu nai anca su 72enni Ali est ricoverau. Issu at nau ca sa prumoniti de Ali est stétia agatada chitzi. "Est sutzédiu totu custu mengianu," at nau Gunnell.

No funt stétius lassaus àterus detàllius, arrespetendi su disígiu de sa famíllia de Ali de tenni privacy.

Is essias públicas de Ali funt amenguadas in cust'annus asegus, ca fiat cumbatendi sa maladia de Parkinson, ma sighit a ddi fai prexeri a bessiri po castiai is isport e po agatai is amigus.

Ali s'est agatau in públicu in mesi de Cabudannu po unu atóbiu in bidda sua Louiseville po su Muhammad Ali Humanitarian Awards. Ali no at chistionau cun sa genti ma s'est postu po is fotografias impari a is bincidoris de su prémiu, fintzas cun su ex NFL su grandu Jim Brown.

Brown si fiat incrubau acostau de Ali chi fiat sétziu e dd'iat pispisiau cosa, intantis chi ddus fiant fotografendi. A pustis Brown at fatu sciri ca iat nau a Ali "Ses su prus mannu de totus is tempus."

Ali s'est arritirau de sa boxe in su 1981 e s'est dedicau a is càusas socialis. At viagiau in su mundu po missionis umanitàrias, ponendisí impari a sa genti e acostendisì a leaders mondialis.

Ali at arriciu sa Medalla Presidentziali de sa Libertadi de su Presidenti George W. Bush in su 2005.

Su Muhammad Ali Center, in Louseville, est dedicau a is causas umanitàrias de Ali e imbirdiera de sa carriera sua in su púgilau.

Ali e mulleri sua, Lonnie, tenint domus in Paradise Valley, Arizona; Berrien Springs, Michigan; e in Louisville.

[Artículu de New York Times]

S'USA at liberau in Afghanistan cuatru presoneris de Guantànamo Bay

S'USA at bàndiu Sàbudu sa libetzioni de àterus cuatru presoneris de sa presoni in Guantànamo Bay. Is cuatru òminis funt torraus in pàtria insoru in Afghanistan.

Paul Lewis, s'imbiau speciali de su Dipartimentu de sa Defesa po sa serrada de Guantànamo, at nau: “Custa rimpatriada fait biri cumenti sighit s'impegnu de su Dipartimentu de sa Defesa a serrai sa presoni de Guantànamo in manera responsàbili.”

Is òminis, chi funt stètius in su campu po prus de 10 annus, si narant Shawali Khan, Khi Ali Gul, Abdul Ghani e Mohammed Zahir.

Classificaus che de “bàsciu-arriscu” est stètiu aprovau su trasferimentu e no funt cunsideraus de rapresentai arriscu de siguresa in Afghanistan, aundi nci funt ancora is trupas americanas.

Sa liberatzioni de is òminis abàsciat su nùmeru de is presoneris tentus in Guantànamo a 132.

Unu funtzionàriu americanu at nau a sa Reuters, ca is òminis funt stètius potaus in Kabul in su noti, a pitzus de unu aeroplanu militari americanu, e lassaus a is autoridadis afghanas in su primu trasfirementu aici dae su 2009. Su funtzionàriu at nau ca su presidenti afghanu, Ashraf Ghani, iat pediu su trasferimentu.

Una decraratzioni de su Pentàgonu narat ca is òminis funt stètius “liberaus cun aprovatzioni a cuncòrdiu” de una task force de medas agentzias e de su segretàriu de sa defesa, Chuck Hagel, chi at informau su Cungressu de sa decisioni de ddus liberai.

Sa decraratzioni sighit: “Is Istadus Unius funt prexaus de su guvernu de sa Repùblica Islàmica de Afghanistan po sa volontadi de sustenni is isfortzus de is US de serrai sa presoni de Guantànamo Bay.

“Is Istadus Unius si funt coordinaus cun su guvernu de sa Repùblica Islàmica de Afghanistan po garantiri ca su traferimentu si fadessit cun sa seguresa chi si spetat e misuras de tratamentu umanu.”

Su presidenti Barack Obama at fatu unu òrdini esecutivu po serrai Guantànamo in Gennàrgiu 2009. A cumintzu de custu mesi, ses presoneris funt stètius liberaus in Uruguay.

In mesu a is òminis liberaus in Uruguay nci fiat Abu Wa'el Dhiab, unu òmini sirianu chi est disafiendi in Corti s'aministratzioni Obama po essi imperau s'alimentatzioni fortzada in sa basi.

[Artìculu de The Guardian]

Casteddu, veturas a fogu in su noti. Puntau fogu fintzas in is biddas acanta

Noti de traballu po is Guàrdias de su Fogu de Casteddu, afainaus in citadi e in is biddas acanta.

Abruxadoris in atzioni in Casteddu e in is biddas acanta. Cuatru is veturas abruxadas in su noti. Timoria in pratza Medaglia Miracolosa, in Casteddu: una vetura est stètia abruxada acanta de su potali de una domu, de innoi s'agitòriu de is famìllias. Àtera vetura abruxada in su noti in bia Macchiavelli, sèmpiri in Casteddu.

Is Guàrdias de su Fogu funt arribadas fintzas in Pauli po studai is flamas chi in pagu tempus ant ispèrdiu una vetura parchegiada. Puntau fogu fintzas in Assèmini: innoi puru una vetura, a fatu s'est scìpiu ca fiat furada, est stètia abruxada. Is furonis dd'ant imperada po si movi fintzas a su logu anca est stètia agatada e a fatu dd'ant abruxada.

[Artìculu de L'Unione Sarda]